Nghiên Cứu Cho Thấy Ánh Sáng Tự Nhiên Giúp Làm Giảm Nguy Cơ Bị Ung Thư Vú, Ung Thư Tuyến Tiền Liệt và Nhiều Lợi Ích Khác

Ánh sáng ảnh hưởng đến con người cả về thể chất lẫn tinh thần. Những tác động này ít tính toán được nên nhiều năm qua bị xem nhẹ. Về mặt thể chất, ánh sáng tự nhiên tiếp xúc với da và được tổng hợp thành vitamin D. Vitamin D gia tăng khả năng hấp thụ can xi, từ đó làm xương cứng cáp hơn. Ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời gây thiếu hụt vitamin D và dẫn đến nhiều bệnh lí. Ở thế kỉ 17, thiếu vitamin D được phát hiện là nguyên nhân chính gây nên bệnh còi xương. Giai đoạn từ năm 1910 đến năm 1930, các nhà khoa học phát hiện rằng lượng vitamin D thấp sẽ khiến thiếu hụt canxi trong xương, từ đó làm xương giòn, dễ gãy. [Nguồn] 

Bên cạnh đó, nhiều bằng chứng thuyết phục cho thấy cung cấp đủ nhu cầu vitamin D làm giảm tỉ lệ tử vong và khả năng mắc phải ung thư đại trực tràng, ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt và ung thư buồng trứng. Hơn 1000 cuộc thí nghiệm và nghiên cứu dịch tễ học đã chứng minh mối liên hệ giữa vitamin D và chất chuyển hóa của nó với ung thư. Nhiều nghiên cứu lâu dài phát hiện rằng việc cung cấp đủ vitamin D có thể giảm khả năng bị ung thư, và khi kết hợp với canxi thì làm giảm nguy cơ loãng xương (Nguồn).

Một cơ chế khác giúp ánh sáng tự nhiên năng ngừa ung thư có liên quan đến hệ nội tiết của chúng ta. Richard Steven và Mark Rea (Nguồn) chỉ ra rằng: đèn điện cung cấp quá đủ lượng ánh sáng để giúp ta nhìn được cảnh vật, nhưng ánh sáng đó không phù hợp để duy trì nhịp điệu thần kinh nội tiết (neuroendocrine rhythms) của con người được hoạt động bình thường. Nghiên cứu sinh học phân tử về đồng hồ sinh học và cơ chế dẫn truyền hình ảnh (phototransduction) đã chỉ rõ ánh sáng dành cho thị giác, và ánh sáng dành cho các chức năng nhịp điệu sinh học tuần hoàn (circadian) không giống nhau. Cụ thể là nếu ánh sáng đèn điện có thể gây cản trở nhịp điệu sinh học hàng ngày (circadian disruption), thì nó sẽ là một trong nguyên nhân chính gây rối loạn nội tiết (endocrine disruption), từ đó làm tăng nguy cơ bị ung thư vú.

Nhịp điệu sinh học

Ánh sáng còn ảnh hưởng đến sự trao đổi chất, hệ nội tiết và các nội tiết tố của con người [Nguồn]. Những nghiên cứu gần đây cho thấy ngoài tác dụng soi sáng và tạo điều kiện hoạt động cho thị giác, ánh sáng tự nhiên còn có những tác động không thấy được lên quá trình sinh học của con người. Thật vậy, ánh sáng ban ngày là yêu cầu thiết yếu để hình thành nên đồng hồ sinh học của chúng ta, từ đó giúp kích thích sự tuần hoàn máu, sự trao đổi chất và kiểm soát nồng độ nhiều loại hoóc môn [Nguồn], [Nguồn 2].

Trong hơn 150 năm các nhà khoa học từng cho rằng tế bào hình nón (cone) và tế bào hình que (rod) là những tế báo thị giác duy nhất trong mắt. Vào năm 2002, công nghệ mới trong nghiên cứu quang sinh vật học đã chỉ ra rằng có thêm một đường liên lạc thần kinh khác liên kết mắt với não. Con đường mới này điều tiết nhiều sự tương tác giữa các chức năng sinh học và các tác nhân kích thích phát quang bên ngoài (external luminous stimuli). Một loại tế bào thị giác mới ở động vật có vú được phát hiện. Tế bào mới này là một nhánh phụ của tế bào hạch võng mạc (retinal ganglion cells), biểu diễn cơ chế ánh sáng và bóng tối chi phối cơ quan sinh học của con người.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng ánh sáng ảnh hưởng đến sức khỏe, sự hạnh phúc, khả năng tập trung và chất lượng giấc ngủ. Ánh sáng tự nhiên tác động đến nhịp sinh học, và nhịp này chịu trách nhiệm đồng bộ đồng hồ sinh học của con người. Nhịp điệu sinh học chi phối nhiều quá trình nhận thức như sự tập trung, chức năng điều hành (executive function) và cả trí nhớ. Nhìn chung, nhịp sinh học sẽ điều tiết theo chiều hướng giảm dần khả năng nhận thức vào ban đêm sinh học (biological night) và tăng dần vào ban ngày sinh học. [Nguồn]

Chất lượng giấc ngủ

Lợi ích của ánh sáng tự nhiên vào ban ngày đối với giấc ngủ được tìm hiểu trong một số bài nghiên cứu. Tất cả đều cho thấy tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên giúp tăng chất lượng giấc ngủ ở cả nhân viên văn phòng và học sinh. [Nguồn]. Friborg và cộng sự thử nghiệm vai trò của một số yếu tố tự đánh giá như tâm trạng, mệt mỏi, thói quen, hay yếu tố tâm lý thay đổi theo các mùa trong năm (moderators of seasonality) đối với thời điểm ngủ của 162 bạn trẻ ở Na Uy. Kết quả chỉ ra rằng không những các bạn ngủ trễ hơn ở mùa tối (tháng 12) khi so với các mùa ở chu kì sáng hơn (tháng 9 và tháng 3), mà còn gặp vấn đề gây ra do mùa vụ như trầm cảm, hay ở một số trường hợp là lo âu, mệt mỏi. Tiếp xúc ít với ánh sáng tự nhiên làm giảm chu kỳ sinh học. Kết quả là hoóc môn Melatonin tiết ra sai thời điểm trong ngày, gây ra mệt mỏi thường xuyên, trầm cảm hoặc có thể là các bệnh lý khác. [Nguồn]

Tâm trạng và khả năng xử lý của não

Không những thế, ánh sáng còn ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi. Ánh sáng mặt trời chiếu vào công trình được cho là có liên quan đến việc cải thiện tâm trạng, xoa dịu tinh thần, giảm mệt nhọc và mỏi mắt. Trầm cảm theo mùa (seasonal depression) là minh chứng rõ ràng nhất về mối quan hệ giữa ánh sáng tự nhiên và hệ nội tiết của con người. Trầm cảm theo mùa thường gặp ở các nước ôn đới và có tên khoa học là Seasonal Affective Disorder (SAD), đây là một dạng trầm cảm do ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Theo Avery và cộng sự, hơn 10% dân số Phần Lan và 6% dân số Mỹ mắc hội chứng SAD này. [Nguồn]

Ngoài ra, nhiều nghiên cứu chứng minh rằng ánh sáng mặt trời chiếu vào công trình giúp tăng khả năng xử lý của não bộ, giảm các hành vi gây hấn (aggressive behavior) và trầm cảm [Nguồn]. Một lợi thế của ánh sáng tự nhiên là cường độ chiếu sáng thay đổi đa dạng trong một ngày. Khảo sát của Gufler và cộng sự về ảnh hưởng của các hoàn cảnh chiếu sáng khác nhau đối với tâm trạng cho thấy mức độ chiếu sáng đa dạng có lợi cho dân văng phòng, đặc biệt là tâm trạng cá nhân của họ [15]. Hơn nữa ở khía cạnh tinh thần, ánh sáng tự nhiên ban ngày còn giúp ta gần gũi với thiên nhiên, với thế giới bên ngoài các tòa nhà gò bó, đây được coi là một liệu pháp hồi phục tự nhiên giúp cải thiện tâm trạng [Nguồn].


Kết luận

Lợi ích của ánh sáng tự nhiên được tóm tắt qua bảng sau:

Lưu Hoàng Giang (Theo IICBE)